خبر جديد از دنيا:فاصله مداح و منبري در حال اصلاح است/ اولويت سخنراني در هيأت بايد با روحانيون باشد/ حتي تسبيح‌گرفتن مداح نياز به دقت دارد

شرح خبر:

به گزارش خبرنگار آيين و انديشه خبرگزاري فارس،‌ مقام معظم رهبري در ديداري كه مداحان و ذاكران حسيني در فروردين ماه سال جاري با ايشان داشتند نكاتي را به آنها گوشزد كردند. از جمله اينكه؛ در هر منبري، درس‌هاي كاربردي زندگي ائمه(ع) هنرمندانه بيان شود، ضرورت توجه به مسائل روز در اشعار و مداحي‌ها، مقابله با تلاش دشمنان براي تضعيف باورهاي جوانان، با اشعار پرمغز و اجراي هنرمندانه، مستمعين خود را به انسان‌هايي اميدوار، پرتلاش و كارآمد تبديل كنيد و هدايت مردم و بيداري و بصيرت افزايي را مهمترين وظيفه خود بدانيد.

با عبور از ماه محرم و فروكش كردن موج نخست عزاداري‌هاي سيد و سالار شهيدان و آماده‌شدن مساجد، تكايا و هيآت حسيني براي اقامه عزاي اربعين حسيني(ع)، ميزگردي را با حضور محمدحسين رجبي‌دواني استاد دانشگاه و تحليلگر تاريخ اسلام و احمد چيني از مداحان و ذاكران پيشكسوت با موضوع «بررسي آسيب‌هاي عزاداري» برگزار كرديم كه بخش نخست آن را در ادامه مي‌خوانيد.

 

* رهبر معظم انقلاب 28 مهرماه گذشته در ديداري كه نخبگان و استعدادهاي برتر علمي داشتند، با تشكر از مجموعه‌هاي اداره كننده هيأت‌هاي عزاداري عاشورا گفتند: «حضور انبوه جوانان، سخنراني‌هاي پر محتوا، برخي از نوحه‌ها و عزاداري‌هاي پر مغز، در مجموع سطح هيأت‌هاي عزاداري را ارتقا داده بود.» اين موضوع نشان از رضايت نسبي حضرت آقا از عزاداري‌هاي امسال دارد. نظر شما كه در بطن موضوع قرار داريد درباره عزاداري‌هاي دو ـ سه سال اخير چيست؟ آيا تحولي را شاهد بوده‌ايد؟

چيني: مرحوم حاج علي آقاي آهي، تحولي در مداحان و خانه مداحان ايجاد كرد، خيلي فرد سختگير و دقيقي بود. هر مداحي كه مي‌خواند ايرادات كارش گرفته مي‌شد، مثلاً مي‌گفت: چرا فلان مداح، تسبيح را فلان مدل در دستش گرفته؟! در طرز لباس پوشيدن مداحان دقت بسياري داشت، روي مقتل هم خيلي حساس بود. خانه مداحان در حال حاضر جلسات زيادي دارد و جلساتش به صورت هفتگي برگزار مي‌شود و همه اين موارد باعث شده تا تحولي در مداحي كشور به وجود آيد و جايگاه مداحي، ارتقاء يابد. 

رجبي دواني: از شما كه به اين مهم پرداختيد تشكر مي‌كنم. تأكيدات رهبر معظم انقلاب كه در جايگاه ولايي قرار دارند و كساني كه در عرصه خدمتگزاري به اهل بيت (ع) هستند طبيعتاً مطيع رهبر معظم انقلاب به عنوان نيابت امام زمان (عج)‌ هستند. وقتي رهنمودهايي چنين از معظم‌له صادر شده، كساني كه خود را مقيد و مؤظف بدانند طبيعتاً در هيأت‌ها و مراسم‌ عزاداري همت كردند كه كيفيت اين عرض ادب‌ها را بالا ببرند.

استاد چيني اشاره كردند به خانه مداحان، من از بسيج مداحان خبر دارم كه كار بسيار ارزشمندي است و بسيار حساب شده هر هفته مداحان عضو بسيج مداحان را جمع مي‌كنند و به آنها رهنمود داده و از اساتيد فن بهره برده مي‌شود، عيب‌ها و ايرادات‌شان گرفته و مطالبي چه اعتقادي و چه سياسي به آنها آموخته مي‌شود لذا از اين حيث الحمدلله به اين شكل شاهد يك حركت روبه رشد هستيم.

چون مداحان قديم از علما بهره مي‌بردند و مسئله هم مي‌دانستند، از طرفي خداوند هم به آنها ذوق و قريحه‌اي عنايت كرده بود لذا موفق‌تر بودند

كاش عزيزاني كه مانند استاد چيني پيشكسوت هستند در جامعه مداحي‌ ما الگو قرار بگيرند. مداحان قديم ما حشر و نشرشان با علماي بزرگ بود و از محضر آنها بهره‌ها مي‌بردند لذا بسيار مقيد بودند كه هر چيزي را نخوانند و با اين بزرگواران چك مي‌كردند كه فلان مأخذ و منبع را تأييد مي‌كنند يا خير. علاوه بر اين گاهي اوقات مداحان در جلسات خود، مسائل شرعي هم مي‌گفتند و در حقيقت يك مجموعه كاملي بود؛ چون مداحان قديم از علما بهره مي‌بردند و مسئله هم مي‌دانستند، از طرفي خداوند هم به آنها ذوق و قريحه‌اي عنايت كرده بود لذا موفق‌تر بودند.

در چند سال اخير اندكي ميان مداحان و علما فاصله افتاده بود و آسيب‌هايي را داشت بعضي وقت‌ها اشعاري خوانده مي‌شد كه يا از نظر محتوا سخيف بود و يا اشكال شرعي داشت يا به لحاظ اعتقادي غلو بود، الحمدلله اين وضعيت در حال اصلاح است.

 

 

در ارتباط با مجالس سخنراني بنده اصلاً خودم را قابل مجالس امام حسين (ع) نمي‌دانم تا چه برسد به اينكه بخواهم پيشكسوت باشم. اين شأن، شأن روحانيت است ما هم اگر در اين عرصه ورودي پيدا كرديم يكي به سبب نياز جامعه است، نظر لطف عزيزان هيأتي است و ديگر اينكه به اعتباري است كه بنده در روحانيت بزرگ شده‌ام. معتقدم اولويت اين است كه سخنران محفل حضرت امام حسين (ع) در كسوت روحانيت باشد از اين منظر وقتي بعضي از علما دعوت مي‌‌كنند نمي‌پذيرم و مي‌گويم اين شأن روحانيت است حال اگر تك جلسه‌اي يا در حد يكي دو جلسه باشد سخنراني مي‌كنم بنابراين مجلس حضرت سيدالشهدا (ع) از روحاني فاضل و با سواد خالي باشد اين آفت‌هاي سال‌هاي اخير بود. يعني مجلس، مداحي دارد آن هم نه مداحاني مانند استاد چيني كه با علما حشر و نشر دارند كساني هستند كه نه مقتل‌ها را درست مي‌شناسند و نه از آن محفل علما بهره بردند و لذا آن مجلس بازخورد خوبي نداشت خروجي خاصي نداشت و فقط يك شور مختصري بود كه ايجاد مي‌شد.

بنده شاهد هستم كه در 2-3 سال اخير بسياري از هيأت‌ها سخنران‌محور شده‌اند آن‌ هم به يك سخنران بسنده نمي‌كنند، در اصفهان و كاشان، شاهد چنين مجالس جالبي بودم و گذشته از يك روحاني عالم فاضل كه سخنران است بيشتر هم به دنبال تبيين فلسفه و چرايي قيام امام حسين (ع) است در كنار آن بُعد عاطفي و احساسي، جلسات كارشناسي مي‌گذارند مثلاً يك مجري و يك كارشناس حضور دارند بعضي از مسائل آن دوران را تحليل مي‌كنند يك نوآوري است و باعث بالا رفتن بصيرت مخاطب مي‌شوند.

هيأت نخل كاشان كارهاي ارزشمندي انجام مي‌دهد؛ دست‌اندر كاران اين هيأت سعي مي‌كنند سخنران‌ها و مداحان حساب شده و برجسته دعوت كنند و سپس در كنار هيأت، خدماتي را به مردم ارائه مي‌دهند

بحث تبليغ نيست بلكه بحث تشويق است بسياري از مجالس عزاداري پايگاه اطلاع‌رساني دارند و مي‌توان وارد سايت‌شان شد. كانون شهيد بهشتي اصفهان بسيار در اين خصوص موفق بوده است. چه خلق عظيمي در كانون پانزده خرداد اصفهان جمع مي‌شوند. هيأت نخل كاشان كارهاي ارزشمندي انجام مي‌دهد؛ دست‌اندر كاران اين هيأت سعي مي‌كنند سخنران‌ها و مداحان حساب شده و برجسته دعوت كنند و سپس در كنار هيأت، خدماتي را به مردم ارائه مي‌دهند مثلاً پزشك اطفال، متخصص تغذيه آورده بودند كه در اين ايام خدمات رايگان به مردم مي‌داد. حتي مشاوره‌هاي خانوادگي بود كه بنده آنها را تحسين كردم كه مجالس امام حسين (ع) بركات متعدد و مفصلي داشته باشد كه نسبت به سال قبل، يك جهشي را مشاهده كردم كه قابل تحسين و توجه است.

آقاي چيني! بين مداح و سخنران تا چه اندازه بايد هماهنگي باشد از اين جهت كه سخنانشان نقيض هم نباشند مثلاً سخنران يك سخنان مي‌گويد و مداح آن ماجرا را به گونه‌اي ديگر مداحي مي‌كند؟

چيني: مجالس مختلف هستند؛ گاهي اوقات وقتي منبر سخنران تمام مي‌شود و روضه مي‌خواند چراغ‌ها را خاموش مي‌كنند و مداح بايد آنجا گريز روضه را بخواند و نمي‌تواند كل آن روضه را بخواند چراكه ممكن است مستمع، مجلس را رها كند و برود لذا در اينجا فرد مداح بايد همان روضه‌اي را كه سخنران خوانده است را ادامه بدهد. بنده خودم كه سال‌ها در مجلس حاج آقا مجتبي تهراني (ره) مداحي مي‌كردم مقدمه‌اي نداشتم و همان روضه را ادامه مي‌دادم و چون من با ايشان خو گرفته بودم مي‌دانستم كه ايشان در دهه اول محرم روضه اصحاب سيدالشهدا (ع) را هم مي‌خواند خودم را آماده مي‌كردم مثلاً اگر ايشان روضه وهب يا جون را مي‌خواند من هم روضه همان را مي‌خواندم.

 اگر مداح بخواهد قبل از ورود به روضه، مقدمه بخواند، بايد اشعار امام زمان (عج) علت قيام امام حسين (ع) بخواند و موعظه كند. مانند اينكه امسال در بيت رهبري خواندم چون من ابتدا قبل از سخنران، مداحي كردم با مقدمه شروع كردم اما مداحي كه بعد از سخنراني، مداحي مي‌كند بايد متناسب با بحث، ادامه دهد و روضه بخواند.

 

تجربه شما مي‌گويد مداح چند دقيقه بايد بخواند، نمي‌خواهيم نسخه واحد تجويز كنيم اما عرف آن چقدر باشد خوب است؟

چيني: افراد با هم متفاوت هستند؛ اگر در مجلسي جوانان باشند و آقاي محمود كريمي بخواهد بخواند و جوانان آمده‌اند كه سينه بزنند، شور بگيرند، اين جمع، يك ساعت هم گنجايش دارند اما جلساتي هستند كه بعد از سخنراني واعظ، حدوداً 15-20 دقيقه بعدش مجلس بايد تمام شود. مجلس مرحوم آقا مجتبي تهراني با اينكه جوانان هم حضور داشتند اما ايشان اجازه نمي‌دادند كه مجلس را طول دهيم. مثلاً شب‌هاي دهم، يازدهم سينه‌زني داشتيم در حد يك ربع و با روضه خواندن من، كل زمان مداحي به 25 دقيقه مي‌رسيد. بنده حدود 4 دهه در مجالس ايشان مداحي كردم و روال كارشان به همين صورت بود. به هر حال جلسات با هم فرق دارند البته در زياد خواندن هم مشكلاتي وجود دارد.

مجلس آقامجتبي تهراني، اگر جوانان مي‌رفتند براي تخليه خودشان جمع نمي‌شدند بلكه آنها براي كسب معرفت مي‌رفتند لذا اينجا ايجاب مي‌كند اصل سخنراني و كسب معرفت از سخنران باشد و گريزي كه در آخر، سخنران مي‌زند، مداح آن را به اوج برساند

اين زياد خواندن چه آسيب‌هايي را به دنبال دارد؟

رجبي دواني:‌ الحمدلله، محافل اهل بيت (ع) به ويژه حضرت سيدالشهدا (ع) طيف‌هاي مختلفي را به خود جذب كرده است. مجلس آقامجتبي تهراني، اگر جوانان مي‌رفتند براي تخليه خودشان جمع نمي‌شدند بلكه آنها براي كسب معرفت مي‌رفتند لذا اينجا ايجاب مي‌كند اصل سخنراني و كسب معرفت از سخنران باشد و گريزي كه در آخر، سخنران مي‌زند، مداح آن را به اوج برساند در عرض 15-20 دقيقه. اما يك محافلي هستند كه مخاطب، عشق به امام حسين (ع) دارد ولي از نظر سطح معلومات يا نوع نگاه با آن مجالس تفاوت دارد و اصل را بر سينه‌زني گذاشته‌اند و اين گونه به ساحت سيدالشهدا (ع)  ابراز ارادت مي‌كنند اگر سخنران براي آنها دعوت كنيد سخنران نمي‌تواند به سخنراني خود ادامه دهد كما اينكه آقاي كريمي دو مرتبه بنده را به مجلسي دعوت كردند، من ديدم اين سيل جمعيت براي سخنراني من نيامده براي سينه‌زني آمده است از اين‌رو وقتي شروع به سخنراني كردم ديدم كه جمعيت مي‌خواهد سخنان بنده سريع تمام شود و بروند سر اصل مطلب.

بنابراين بنده كه قرار بود يك ساعت سخنراني كنم نيم‌ساعت نشده سخنراني را تمام كردم خود آقاي كريمي هم با ديدن اين وضعيت، ناراحت شده و تذكراتي را به مخاطبان دادند لذا اينجا گنجايش دارد دو ساعت هم برايشان بخوانند و سينه بزنند جوّش اقتضا مي‌كرد اما در مجالس آقا مجتبي تهراني اگر مخاطب بيشتر از يك ساعت هم پاي سخنان سخنران مي‌نشست جوّش اقتضا مي‌كرد از اين رو مخاطبان و مستمعين با هم متفاوت هستند و اين موضوع به سطح فكري و سطح علمي مخاطبان بازمي‌گردد.

بايد حاصل تمام اين مجالس، بصيرت‌افزايي باشد همان‌طور كه رهبري معظم انقلاب فرموده‌اند. خيلي كيش دادن سينه‌زني‌هايي كه فقط يك شور و هيجاني را ايجاد مي‌كند ولي بصيرتي ندارد از جمله آسيب‌هايي مي‌شود كه فرد فقط براي آن آمده است و حتي خود مداح هم بخواهد مطلبي از مسائل روز مطرح كند ممكن است، مخاطب گنجايش نداشته باشد و بگويد مداح چرا حاشيه مي‌رود، اصل سينه‌زني است، بنابراين مداحان و سخنرانان ما بايد متوجه اين مسئله باشند. روحانيت و مدير مجلس بايد خط بدهند نه اينكه هرچه ذوق و خواست توده حاضر در جلسه باشد رقم بخورد.

هيأت‌ها بايد يك انسجامي داشته باشند و از سوي سازمان تبليغات، كانون مداحان، امور مساجد و... همه هيأت‌ها يك خط و سير مشخصي را بگيرند و در مقام عمل پياده كنند و از بروز آسيب‌ها جلوگيري كرد. به خصوص هيأت‌هايي كه استقبال زيادي از آنها مي‌شود، خيابان‌ها بسته مي‌شود، راه‌ها گرفته مي‌شود؛ اين عرض ادب‌ها كه خيلي هم ارزش دارد مستحب است اما يك چيزهايي هست كه حق الناس است لذا مبادا با طول د ادن مجالس يا با صداي بلندگوها حق ديگران را ضايع كنيم ممكن است عده‌اي به شور برسند اما از طرف ديگر ساكنان آن محله كه به مشكلاتي برمي‌خورند زدگي نسبت به هيأت‌ و مجالس امام حسين (ع) پيدا مي‌شود، خداي نكرده نبايد اينگونه شود كه عده‌اي بدبين شده يا چنين حركاتي آنها را از اين جلسات دور كند.

ادامه دارد...

خبر تصادفي:
مسابقات فوتسال جام جهاني چند روزي است كه در كشور كلمبيا در حال برگزاري است و بازيهاي مرحله گروهي در حالي به پايان رسيد كه ايران با تيم هاي اسپانيا , آذربايجان و مراكش در يك گروه قرار داشت. تيم ملي كشورمان در بازي اول خود مقابل اسپانيا در حالي كه موقعيتهاي گلزني زيادي داشت تن به شكست 5 بر 1 داد. در بازي دوم تيم ملي كشورمان موفق به شكست تيم ملي مراكش با نتيجه 5 بر سه شد. در دادار سوم و حساس ترين ديدار تيم ملي ايران با نتيجه 3 بر 3 برابر آذربايجان متوقف شد تا از صعود به هشت تيم برتر باز بماند. اين براي اولين بار است كه طي سالهاي اخير تيم ايران از صعود به مرحله حذفي رقابتها باز مي ماند